زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

مزار ابراهیم ادهم‌






ابراهیم ادهم، از عارفان و زاهدان مشهور صدر اسلام و از طبقه اول صوفیه است که درباره مدفن او اختلاف بسیاری است، قبر او را در بغداد، شام، لبنان، جزیره‌ای از بلاد روم، سوقین از قلعه‌های روم و دو منطقه در کشور عراق یکی در شهر قره‌تپه و دیگری در تلعفر گزارش کرده‌اند.


۱ - موقعیت جغرافیایی



زیارتگاه ابراهیم ادهم‌، در قبرستانی به همین نام، در شهر قره‌تپه قرار دارد.

۲ - معرفی اجمالی



ابراهیم ادهم، از عارفان و زاهدان مشهور صدر اسلام و از طبقه اول صوفیه، به شمار می‌آید. کنیه و نسب او را چنین گفته‌اند: «ابواسحاق ابراهیم بن ادهم ابن منصور» او از طایفه بنی‌عجل، شاخه‌ای از قبیله عربی بنی‌تمیم، بوده است.
گویند او از امیرزادگان بلخ بود که بر اثر تحول روحی و معنوی، به وادی عرفان و سیر و سلوک، کشیده شد. برخی از صوفیان و نویسندگان متاخر شیعه، از ارتباط ابراهیم ادهم با ائمه شیعه (علیهم‌السّلام) و حضور وی به خدمت برخی از آنها، سخن گفته‌اند.

۳ - تاریخ و چگونگی وفات



در تاریخ و چگونگی وفات ابراهیم ادهم، میان مورخان و اصحاب تراجم، اختلاف‌نظر وجود دارد. سال وفات او را به اختلاف، ۱۶۱ یا ۱۶۲ ه. ق، گفته‌اند.
عطار نیشابوری درباره چگونگی وفات وی، می‌نویسد:
نقل است که چون عمرش به آخر رسید، ناپیدا شد، چنان‌که به یقین، خاک او پیدا نیست، بعضی گویند: در بغداد است و بعضی گویند در شام است و بعضی گویند آنجاست که شهرستان لوط پیغمبر (علیه‌السّلام)، به زمین فرو رفته است و او به آنجا گریخته است از خلق و هم آنجا، وفات کرده است.
ابونعیم اصفهانی نقل کرده است که او در جریان یک غزوه دریایی در جزیره، درگذشت و سپس به شهر صور (از شهرهای ساحلی جنوب لبنان)، انتقال داده شد و حتی راوی، تاکید کرده که قبر وی را در صور، دیده است.
ابن‌عساکر نیز نقل کرده است او در غزوه‌ای دریایی (علیه امپراتوری بیزانس)، شرکت داشته و طی آن، به بیماری شکم، از دنیا رفته و در جزیره‌ای از بلاد روم، دفن شده است، او براساس نقل قولی از بخاری، مدفن ابراهیم ادهم را «سوقین»، از قلعه‌های روم، ذکر کرده است.
با وجود این اقوال، زیارتگاه‌های دیگری نیز در برخی کشورهای اسلامی، به ابراهیم ادهم، منسوب است.

۴ - زیارتگاه منسوب در تلعفر



در عراق نیز افزون‌ بر زیارتگاه منسوب به وی در قره‌تپه، زیارتگاه دیگری در «تلعفر»، به وی منسوب است. این زیارتگاه، شامل اتاق سنگی گنبدداری است که در مسجد فتح (عکریش)، قرار دارد.
[۶] المراقد والمشاهد الدینیة فی تلعفر.


۵ - پانویس


 
۱. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۲۷۷.    
۲. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۴۹.    
۳. عطار، محمد بن ابراهیم، تذکرة الاولیاء، ص۹۹.    
۴. ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۸، ص۸.    
۵. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۴۹.    
۶. المراقد والمشاهد الدینیة فی تلعفر.


۶ - منبع



زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «مزار ابراهیم ادهم‌»، ج۲، ص۲۳۰.    
زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «مزار ابراهیم ادهم‌»، ج۲، ص۴۰۵.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.